Báo động 6 tỷ USD

Khi lần đầu xem báo cáo tham nhũng Kenya 2016 - tiết lộ ¹⁄₃ ngân sách quốc gia (6 tỷ USD) biến mất hàng năm - tôi sốc. Không phải vì quy mô, mà vì cách theo dõi giấy tờ lạc hậu cho phép việc ăn cắp này. Đến 2024: các chuyên gia như David Robinson từ UNODC đang thúc đẩy giải pháp blockchain với sự khẩn cấp như khi tôi đề xuất thay đổi thuật toán giao dịch.

Tại sao tham nhũng yêu giấy tờ

Tham nhũng phát triển nhờ ba kẽ hở:

1. Thiếu minh bạch (“Ai là người phê duyệt hợp đồng này?”)
2. Có thể sửa đổi (Excel không an toàn như kho báu)
3. Chối tội dễ dàng (“Chó đã ăn hóa đơn”)

Blockchain giải quyết cả ba. Như Robinson nói tại hội nghị Consensus: *“Khi tham nhũng là vi phạm niềm tin, công nghệ xây dựng niềm tin trở thành giải pháp cho khu vực công.”

Ví dụ điển hình

• Kenya: Theo dõi phân bổ viện trợ bằng blockchain giảm 63% tham nhũng (Transparency International)
• Kyrgyzstan: Danh sách cử tri lưu trên Hyperledger - không còn “cử tri ma”
• Đan Mạch: Quỹ viện trợ qua hợp đồng thông minh tự cảnh báo giao dịch khả nghi

Mẹo: Theo dõi CBDC của Ethiopia - về cơ bản là chiến thuật chống tham nhũng.

Lưu ý quan trọng

Blockchain không phải phép màu:

• Dữ liệu xấu vào, kết quả xấu ra: Số hóa quy trình sai chỉ làm dữ liệu xấu thành bất biến
• Khó áp dụng: Làng Kenya vẫn dùng điện thoại cơ bản (do đó tôi có dự án SMS truy cập sổ cái)
• Không phải giải pháp toàn năng: Blockchain riêng tư ≠ phi tập trung

Như tôi nói với Bloomberg Crypto: *“Đây không phải về việc thay quan chức bằng node. Mà là cho kiểm toán viên công cụ như tôi theo dõi pool thanh khoản Uniswap.” Và sau khi thấy chính phủ mất tiền nhiều hơn ngày giao dịch tệ nhất của tôi? Ngay cả một người New York hoài nghi như tôi cũng lạc quan một cách thận trọng.