Bài toán mở rộng và giải pháp Rollups

Ethereum từ lâu đã đối mặt với bài toán nan giải về khả năng mở rộng - cân bằng giữa phi tập trung, bảo mật và hiệu suất. Giải pháp? Chính là tiếp cận tập trung vào Rollups. Công nghệ này chuyển tải xử lý từ L1 sang các môi trường rẻ hơn nhưng vẫn đảm bảo tính chính xác nhờ bằng chứng hợp lệ (ZK) hoặc bằng chứng gian lận (OP). Tuy nhiên, Rollups không chỉ cần tính toàn vẹn trong xử lý - chúng còn cần tính khả dụng dữ liệu (DA).

DA Layer quan trọng thế nào?

DA Layer đảm bảo dữ liệu luôn sẵn sàng để các bên liên quan truy xuất khi cần. Thiếu điều này, Rollups không thể phục hồi trạng thái, làm suy yếu niềm tin người dùng. Hiện tại, phần lớn Rollups sử dụng chính Ethereum làm DA Layer bằng cách nhúng dữ liệu vào calldata - phương pháp tốn kém mà EIP-4844 hướng đến tối ưu.

EIP-4844: Bước tiến Proto-Danksharding

EIP-4844 giới thiệu giao dịch mang blob, định dạng mới chuyên cho DA. Khác với calldata, blob tiết kiệm chi phí hơn do smart contract không thể truy cập - chỉ các cam kết được lưu trên chuỗi. Điều này giảm chi phí cho Rollups mà vẫn duy trì bảo mật.

Tính năng chính của EIP-4844:

1. Thị trường phí riêng: Giá gas blob độc lập với phí L1, bảo vệ Rollups khỏi biến động.
2. Lưu trữ tạm thời: Blob tồn tại khoảng 18 ngày - đủ để xác minh nhưng không vĩnh viễn.
3. Cam kết KZG: Đảm bảo tính toàn vẹn dữ liệu mà không làm phình trạng thái Ethereum.

Hướng tiếp cận của Scroll

Là ZK-Rollup, Scroll phụ thuộc vào Ethereum cho DA. Sau EIP-4844, nó sẽ chuyển từ calldata sang blob, cắt giảm chi phí nhưng vẫn giữ an ninh. Mạch PI - thành phần con của zkEVM Scroll - xác thực tính nhất quán blob bằng bằng chứng mật mã.

Lộ trình tương lai: Danksharding

EIP-4844 chỉ là khởi đầu. Danksharding hoàn chỉnh sẽ giới thiệu lấy mẫu khả dụng dữ liệu (DAS), cho phép node xác minh khối lớn hiệu quả. Trước đó, Rollups phải cân bằng giữa chi phí và bảo mật - dù qua blob hay DA Layer thay thế.

Bạn nghĩ sao? EIP-4844 sẽ định hình tương lai Ethereum thế nào? Chia sẻ quan điểm bên dưới.